Proses kontrol, bir üretim süreci gibi herhangi bir sürecin istenilen çıktıyı vermesi için izlenmesi ve gerekli düzeltmelerin yapılması anlamına gelir. Üretim alanında makineleşmenin her geçen gün artmasıyla üretim süreçleri de otomatikleşiyor. Otomatikleşme ise hem prosesin (sürecin) kendisinin hem de prosesler arasındaki ilişkinin kontrol edilmesini zorunlu hale getiriyor.

Uygulanacak olan proses kontrolü sayesinde verimlilik artışı, kalite artışı ve performans artışı gibi faydaları sağlamak mümkün. Kontrol edilecek olan prosesler araba üretimi gibi çok katmanlı süreçler olabileceği gibi ortam sıcaklık kontrolü gibi günlük uygulamalar da olabilir. Otomotiv sektörü başta olmak üzere petrol rafinerileri, HVAC sistemleri, kimyasal prosesler ve çok daha fazlasında proses kontrolü kullanmak mümkün.

Proses Kontrol Nasıl Yapılır?

Proses kontrol uygulaması için ilk olarak kontrol edilecek olan prosesin detaylarına hakim olmak gerekir. Proseste kullanılan enstrümanlar, ölçümlerin nasıl yapıldığı ve ölçüm sinyallerinin nasıl iletildiği büyük önem taşır. Tüm bunlar prosesin temel özelliklerini tanımlamaya ve en uygun kontrol yöntemlerinin uygulanmasına izin verir.

Endüstriyel kontrol sistemleri gibi uygulamaların yanı sıra daha karmaşık olan bulanık (fuzzy) kontrol sistemleri de kullanılabilir. Burada seçilecek olan kontrol yöntemi, uygun kontrol teorisine dayanmalı ve prosesin özelliklerine göre dikkatli bir şekilde seçilmelidir. Proses kontrolü sayesinde insan tarafından manuel olarak yapılan kontrolün ulaşamayacağı güvenlik ve verimlilik seviyesine ulaşmak mümkün olur.

Proses Kontrol Hangi Enstrümanlara İhtiyaç Duyar?

En temel proses kontrol uygulamaları üç adımlı kontrol olarak da adlandırılan PID kontrol sistemlerine dayanır. Sistem üzerinden gelen geri bildirime (feedback) göre hata düzeltmesi yapan bu kontrol yöntemi, prosesin istenilen çıktıyı vermesini sağlar. Diğer yandan günümüzde PID kontrol sistemlerine ek olarak modern kontrol teorisini uygulayan sistemler de geliştirilmiştir.

Modern proses kontrol sistemleri çeşitli sensörleri ve ölçüm enstrümanlarını kullanarak sürekli geri bildirim elde eder. Elde edilen bu geri bildirim hem hata teriminin azaltılmasına hem de sistemde meydana gelen sorunların en kısa sürede tespit edilmesine izin verir. Görselleştirmeye izin veren grafik uygulamaları sayesinde en karmaşık prosesler bile kontrol odasından kolaylıkla takip edilebilir.