Transmitter, elektronik devrelerde en çok tercih edilen elektronik komponentler arasında yer alır. Anlam açısından bakıldığı zaman bu terim dönüştürücü olarak ifade edilir. Anlamında da görülebileceği üzere bir transmitterin ana görevi girdi sinyalini uygun çıktı sinyaline dönüştürmektir. Diğer bir ifadeyle bir proseste değer değişimi meydana gelir ve girdi ile çıktı değerleri farklılık gösterirse bu fark bir transmitter tarafından algılanabilir.
Genellikle transmitterler bir ara bağlantı cihazı olarak kullanılırlar. Bu sadece nem ölçümü, sıcaklık ölçümü, basınç ölçümü gibi farklı uygulama alanlarında bu elektronik komponentlerden faydalanmak mümkün olur. Bazı durumlarda bir transmitter ve bir alıcıda meydana gelen bir birimden de bahsetmek mümkün olur. Bu durumda bu iki komponenti içeren elektronik eleman alıcı-verici olarak adlandırılır.
Transmitter sıcaklık, nem gibi çevre faktörlerini algılayan ve algıladığı bu çevre faktörlerindeki değişimleri elektrik sinyaline dönüştüren bir bileşendir. Transmitterler kullanıldıkları alana bağlı olmaksızın akım tahrikli çalışan komponentler olarak sınıflandırılır. Basınç transmitteri, sıcaklık transmitteri ve nem transmitteri en sık karşılaşılan transmitter türleri arasında yer almaktadır. Çevresel faktöre göre özelleşen bu komponent, farklı proseslerde ve farklı uygulama alanlarında rahatlıkla kullanılabilir.
Dış ortamdan elde edilen ölçüm değeri, elektrik sinyaline dönüştürülerek diğer elektronik komponentlerin algılayabileceği forma dönüştürülür. Elektronik cihazlar ya da devreler, herhangi bir işlemi ya da komutu gerçekleştirmek için elektrik sinyallerine ihtiyaç duyar. Bu dönüştürme işlemini gerçekleştirmeden herhangi bir ölçüm yapmak ya da herhangi bir değeri kontrol etmek mümkün olmaz.
Transmitter ile ölçüm yapmak için öncelikle ölçüm yapılacak değerin ya da çevresel faktörün ne olduğunu belirlemek gerekir. Bunun nedeni ölçüm yapılacak olan değere ya da çevresel faktöre göre alt ve üst sınır değerlerinin belirlenecek olmasıdır.
Basınç transmitteri ele alındığı zaman ölçülecek olan basıncın alt değeri ve üst değeri belirlenmelidir. Alt ve üst değerlerin belirlenmesi transmitterin çalışma aralığına göre doğru ölçümün yapılması açısından son derece önemli bir rol oynamaktadır. Eğer ölçüm yapılacak faktör için herhangi bir alt ya da üst değer belirlenmezse, transmitterden gelen sonucu değerlendirme ya da bu sonucu uygun bir şekilde elektrik sinyaline dönüştürmek mümkün olmayacaktır.
Basınç transmitteri üzerinden örnek vermek gerekirse seçilecek olan üst değerin transmitterde 20 mA değerine karşılık gelecek şekilde ayarlanması gerekir. Diğer yandan seçilecek olan alt değerin ise transmitterde 4 mA değerine karşılık gelecek şekilde ayarlanması gerekir. Birçok durumda transmitterler 4 mA ila 20 mA değerleri arasında çalışırlar.
Hesaplama formülüne bakıldığı zaman aşağıdaki gibi bir formül ile karşılaşmak mümkün olur.
Doğrusal mA çıkışı = 4 + (16 x ((Okunan Değer - Düşük Limit) / (Yüksek Limit - Düşük Limit)))
Burada düşük limit ile ifade edilen değer, basınç ölçümünde seçilecek olan alt değerdir. Diğer yandan yüksek limit ile ifade edilen değer ise basınç ölçümünde seçilecek olan üst değerdir.
Daha sonra belirlenen bu alt ve üst limit değeri kullanılarak ölçülen değerin transmitterde 4 mA ila 20 mA arasında hangi değere karşılık geldiği bulunur.
Basınç ölçümü için kullanılan doğrusal mA çıkışı formülü aynı zamanda sıcaklık ölçümü ve nem ölçümü için de rahatlıkla kullanılabilir. Burada sıcaklık ve nem için alt ve üst değerleri belirlemek yeterli olacaktır. Sıcaklık söz konusu olduğunda 0 ila 100°C alt ve üst limitleri ölçüm uygulamalarında en çok tercih edilen değerler arasında yer alır.
Transmitter seçimi yapılırken uygulamanın ya da projenin detaylarını dikkate almak gerekir. Basınç transmitteri kullanarak sıcaklık ya da nem ölçüm uygulaması yapmak mümkün olmaz. Bu nedenle her uygulamaya özel olarak o uygulamada kullanılacak olan doğru transmitter türünün tercih edilmesi büyük önem taşır.
Buna ek olarak ölçüm hassasiyeti ya da ölçüm doğruluğu gibi diğer faktörler de transmitter seçimini etkileyen faktörler arasında sayılabilir. Tüm bunlara ek olarak transmitter fiyatları da seçim yaparken en çok özen gösterilen bileşenler arasında yer alır.
Bu noktada proje gereksinimlerine göre hareket etmek ve bir uzmandan yardım almak faydalı olacaktır. Yetkin bir elektronik komponent sağlayıcısı, ihtiyaçlara ve gereksinimlere göre en uygun transmitter çeşidini önermeye yardımcı olur.
Türkçe
English